به گزارش پايگاه خبري تحليلي هفت چشمه؛ خبرنگار سياسي شبکه اطلاع رساني راه دانا؛ استقلال ملي يکي از کليد واژه هاي مهم سخنان رهبر انقلاب اسلامي در سي و ششمين مراسم ارتحال بنيان گذار انقلاب اسلامي بود که در بر گيرنده ابعاد مهمي از حکومت داري و در اداره کشور در عرصه هاي مختلف سياسي، اجتماعي، اقتصادي، دفاعي و توان علمي به شمار مي رود.

مسئله اي که از در ديدگان رهبر انقلاب، دستيابي به توان هسته اي در کنار تقويت توان نظامي کشور  به عنوان بخشي از ابعاد ضروري در ذيل اين استقلال قابل تبيين است.

دستيابي به دانش هسته اي بومي و غني سازي اورانيوم اگرچه در طول دهه هاي اخير در کشور به دست دانشمندان ايراني سرعت بيشتري پيدا کرده است اما در تمام اين سالها دنياي غرب در تلاش بوده است تا با استفاده از سازوکار هاي متعدد مسير اين حرکت را با موانع جدي رو به رو کند.

سناريو هايي که گاه در قالب تهديد و تحريم و گاه در قالب نقش آفريني سازمان هاي بين الملل براي توقف اين چرخه به ايفاي نقش جدي عليه جمهوري اسلامي ايران پرداخته است و در اين بين مذاکره همواره به عنوان يک راهبرد از سوي غرب براي طراحي توطئه هاي دشمنان به عنوان يک راهکار سودمند و قابل دسترس، ابزاري ديپلماتيک براي اعمال فشار به ايران، به کار رفته است.

دولت خاتمي و جنجالي که بر سر برنامه هسته اي ايران آغاز شد

در دهه 80 و با اعلام دستيابي ايران به فناوري هسته‌اي، جنجال بر سر برنامه هسته‌اي کشورمان آغاز شد. ايران توانست به غني‌سازي اورانيوم دست يابد اما همزمان دولت‌هاي غربي، رژيم صهيونيستي و گروهک منافقين پروژه هاي خود عليه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران را آغاز کردند.  آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، از تاسيسات هسته‌اي ايران بازديد کرد که نتيجه آزمايش‌هاي مربوط به نمونه‌گيري اين بازديد آثار آلودگي غناي بالاي اورانيوم بود؛ آلودگي‌اي که بعدها اثبات شد از طريق قطعات وارداتي وارد تاسيسات هسته‌اي شده بود. همين موضوع دستمايه فضاي رعب و وحشت عليه ايران و تصويب قطعنامه‌هاي متعدد شد.

اگرچه به گفته حسن روحاني، دبير وقت شوراي‌عالي امنيت ملي وقت، وزارت امور خارجه، اوايل شهريور سال 82 نامه‌اي مبني‌بر بررسي پذيرش الحاق به پروتکل الحاقي آماده کرد تا خاتمي، رئيس‌جمهور وقت پيش از آغاز اجلاس شوراي حکام آژانس براي کشورهاي مهم عضو اين شورا ارسال کند، ولي درنهايت قطعنامه عليه ايران صادر شد؛ قطعنامه‌اي که مهلتي 50 روزه به ايران براي اجراي پروتکل و تعليق غني‌سازي مي‌داد.

اين قطعنامه‌ها درنهايت باب مذاکره بر سر تاسيسات هسته‌اي را با کشورهاي اروپايي باز کرد. از طرفي ديگر اروپايي‌ها دائم تصميمات آتي آمريکا را هشدار مي‌دادند و تاکيد داشتند که از اين تصميمات عليه ايران نگران هستند.

مذاکرات مقدماتي 23 مهر با سفر مديران کل وزارت امور خارجه سه کشور اروپايي يعني انگلستان، فرانسه و آلمان به تهران آغاز شد و درنهايت 29 مهر نشست مشترک هيات ايراني با وزراي خارجه اين سه کشور اروپايي در کاخ سعدآباد، برگزار و به بيانيه سعدآباد منجر شد؛ بيانيه‌اي که ايران را وارد فاز جديدي از مذاکره با اروپا کرد.

مذاکراتي که اگرچه با تاکتيک اعتمادسازي، تنش‌زدايي و تعامل بازدارنده و حسن نيت نسبت به اروپا و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تا 24 مرداد 84 پيگيري شد، ولي درنهايت به‌رغم توافقنامه‌هاي بروکسل و پاريس، طرف‌هاي اروپايي به تعهدات خود پايبند نبودند و به دستاوردي نرسيديم.

در توافقنامه سعدآباد، ايران به تعليق غني‌سازي، اجراي سريع پروتکل الحاقي و ارائه يک اظهارنامه کامل درباره تاريخچه فعاليت‌هاي هسته‌اي خود متعهد شد و اين موارد همان‌هايي بود که در قطعنامه شوراي حکام در ۲۱ شهريور ۸۲ آمده بود.

اروپايي‌ها هم ظاهرا سه تعهد در مقابل ايران قبول کردند؛ يکي کمک به توسعه فعاليت صلح‌آميز هسته‌اي ايران، يکي هم کمک در جهت عاري شدن خاورميانه از سلاح‌هاي هسته‌اي و ديگري بسته شدن پرونده هسته‌اي ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي. در اين راستا ايران به هر سه تعهد خود عمل کرد، اما طرف غربي به هيچ‌يک از تعهدات خود عمل نکرد.

برجام و خسارتي که از تعجيل در اجراي تعهدات به ايران رسيد

در اوايل دهه 90 همزمان با دولت حسن روحاني، مذاکره ايران با غرب پيرامون مسائلي که در ظاهر به پرونده هسته اي مربوط بود، آغاز شد.

محمدجواد ظريف با کشورهاي با 1+ 5 ماه ها مذاکرات فشرده اي را برگزار کردند تا دستاور آن توافقي با نام برجام شود.

در سال ۹۴ تيم مذاکره‌کننده به رياست ظريف در اقدامي عجيب و نامتعارف پذيرفت که ايران به صورت پيش‌دستانه تعهدات خود را اجرا کند و پس از پايان تعهدات ايران، طرف مقابل از جمله آمريکا اجراي تعهدات خود را آغاز کند!

بر همين اساس ويژگي‌هاي بديهي يک توافق بين‌المللي از جمله توازن در اجراي تعهدات، همزماني اجراي تعهدات، ضمانت اجرا و مکانيسم شکايت، پيش‌بيني عهدشکني طرف مقابل و دريافت خسارت از طرف عهدشکن به هيچ عنوان در برجام رعايت نشد!

دولت روحاني در مدت حدود ۲ ماه تمامي تعهدات خود را به صورت شتابزده و يکطرفه انجام داد. شتابزدگي دولت حتي تعجب رسانه‌هاي خارجي را نيز در پي داشت.

بر همين اساس ۱۲ هزار سانتريفيوژ از چرخش ايستاد، در قلب راکتور اراک بتن‌ريزي شد، ۹۷۰۰ کيلو از ۱۰ هزار کيلوگرم ذخاير اورانيوم غني شده از کشور خارج شد و حتي تحقيق و توسعه نيز متوقف شد!

پس از آن، روز اجراي تعهدات طرف مقابل آغاز شد. آمريکا در اولين روز اجراي تعهدات ۱+۵، برجام را نقض و تحريم‌هاي جديد ضدايراني را تصويب کرد! پس از آن نيز برجام بارها و بارها توسط دولت اوباما و سپس دولت ترامپ به صورت فاحش نقض شد و آمريکا هيچ‌گاه تعهدات خود را اجرا نکرد.

اين در حالي بود که رهبر معظم انقلاب در تير سال ۹۴ در ديدار سران قوا و مسئولان و مديران ارشد نظام با تاکيد بر لزوم همزماني و توازن تعهدات فرمودند: «لغو تحريم‌ها نبايد به اجراي تعهدات ايران منوط شود نگويند شما تعهدات را انجام دهيد بعد آژانس گواهي دهد تا تحريم‌ها لغو شود ما اين مسئله را مطلقاً قبول نداريم. اجرائيات لغو تحريم‌ها نيز بايد با اجرائيات تعهدات ايران متناظر باشد».

يک سال بعد رهبر معظم انقلاب در ديدار فرماندهان نيروي دريايي ارتش فرمودند: «مشکلات موجود در مسئله توافق هسته‌اي، به خاطر عجله در زودتر به سرانجام رساندن توافق است... در مذاکرات هسته‌اي بحث‌هاي فراواني راجع به تحريم‌ها شد اما اکنون در کنگره آمريکا، مسئله تمديد تحريم‌ها را مطرح مي‌کنيم. وقتي عجله داريم که کار را زودتر تمام کنيم، از جزئيات غفلت مي‌کنيم که موجب ايجاد رخنه و نقطه سلبي در آن کار مي‌شود».

پيچ و مهره‌هاي صنعت هسته‌اي ما بسيار محکم‌ تر شده است

د دولت مسعود پزشکيان اما در شرايطي که هيچ اعتمادي به غرب در بين افکار عمومي ايران وجود نداشت، ايالات متحده آمريکا درخواست مذاکره دو جانبه با ايران را مطرح کرد.

اين درخواست با اکراه از اعتماد به آمريکا به طور غيرمستقيم و تنها پيرامون پرونده هسته اي ايران و با ميزباني عمان آغاز شد.

آمريکا در حالي که در فضاسازي هاي رسانه اي وانمود مي کرد که مذاکرات در حال پيشرفت است اما در حقيقت تلاش نمايندگان ترامپ در اين گفتگوها مبتني بر تعطيلي فعاليت هاي هسته اي ايران بود.

فعاليت هايي که با همت دانشمندان ايراني و در يک چرخه بومي به دست آمده است.

اين مسئله اما با موضع گيري جدي از سوي مقامات کشورمان همراه شده به طوري که در يک رويکرد مشترک ادامه چرخه صنعت هسته اي در ايران موضعي غير قابل برگشت اعلام شد.

حضرت آيت‌الله خامنه‌اي نيز در اين باره  با تأکيد بر اينکه «پاسخ ما به ياوه‌گويي‌هاي دولت پر سر و صدا و بي‌تدبير آمريکا معلوم است»، فرمودند: امروز پيچ و مهره‌هاي صنعت هسته‌اي ما بسيار محکم‌تر شده است و همچنان‌که آن رئيس‌جمهور اعتراف کرد که نتوانست کاري از پيش ببرد، حاکمان امروز صهيوني و آمريکايي هم بدانند که در اين مورد هيچ غلطي نمي‌توانند بکنند.

دانشي که وارداتي نيست

حميدرضا ترقي، کارشناس مسائل سياسي در گفتگو با خبرنگار راه دانا عنوان کرد: دانش هسته اي ايران دستاوردي نيست که از غرب يا شرق وارد اين کشور شده باشد بلکه دانش بومي است که خودمان توانستيم تحت فشار ها و تحريم هاي ظالمانه به آن دست پيدا کنيم.

وي با اشاره به اينکه قطعا امروز جايگاه ايران در دستيابي به فناوري هسته اي با دهه هاي قبل بسيار تفاوت پيدا کرده است ادامه داد: به تعبير رهبر انقلاب امروز پيچ و مهره دانش هسته اي ما محکم تر از قبل شده و اجازه نمي دهيم کسي اقدام به باز کردن اين پيچ و مهره ها کند.

اين کارشناس مسائل سياسي خاطرنشان کرد: غرب هيچ گاه نتوانست در قالب مذاکره با ايران، اعتماد ما را به خحود جلب کند اما همواره ادعا کرد که به دنبال رفع تنش و ايجاد دوستي با ملت ايران است.